Het neoliberalisme (= onbeperkte macht aan de vrije markt) krijgt steeds meer het leven van de individuele burger in zijn greep. Op een negatieve manier, wel te verstaan. Zie onder andere de zorg waar het marktmechanisme momenteel dramatische gevolgen zichtbaar maakt. Vele tonnen verdienende managers bepalen met harde hand wat er op de werkvloer dient te gebeuren. Het zorgpersoneel zelf wordt gigantisch afgeknepen, zowel in salaris als in werkzaamheden. Alle handelingen moeten geregistreerd en gecontroleerd worden. Om nog meer grip op het zorgpersoneel te krijgen dat steeds meer moet doen in steeds minder tijd. Gevolgen van deze kaalslag en ontmenselijking zijn stress, vele burn-outs, alsmede een leegloop in een zo noodzakelijke beroepsgroep. 
Afgelopen week kwam ikzelf (tamelijk onverwacht) met dit marktmechanisme in aanraking. Ruim negen maanden geleden sloten wij een vijf-jaars-contract af bij de energieleverancier DGB. Middels een tussenpersoon, een prijsvergelijker die ons dit contract aanbevool. Dat was een gok natuurlijk, voor vijf jaar het bedrag voor gas en elektra vastzetten. Wie weet kelderde de gasprijs ineens, dan waren we flink de pineut. Het contract tussentijds aanpassen of opzeggen kan niet, dat is contractbreuk waar een fikse boete op staat. We betalen nu 139 euro per maand aan gas en elektra. 

Deze week sijpelden er echter berichten binnen dat de DGB (een relatief kleine energieleverancier) op het punt staat om te vallen. Veel huishoudens kregen een brief waarin het contract eenzijdig werd ontbonden "wegens de torenhoge gasprijzen op de markt". Het regende klachten bij onder anderen de programma's Radar en Kassa. Zelf werden wij afgelopen donderdag gebeld door de prijsvergelijker met het advies ons contract met DGB onmiddellijk op te zeggen. Ze zouden per november geen gas en elektra meer leveren, het werd te duur voor hen. Ik stond perplex. Zij kunnen dus zomaar het contract opzeggen? Omdat het kwartje op dit moment in hun nadeel valt? Wat een omgekeerde wereld. Wanneer wij erop verliezen (ingeval de energieprijzen kelderen) kunnen wij dit niet aanpassen, wanneer het energiebedrijf erop verliest kunnen ze het contract eenzijdig ontbinden. Welkom in de wereld van de vrije markt. Alle macht aan het bedrijfsleven, ten koste van de belasting betalende burger. Over dit laatste: de burger betaalt 41 cent belasting over elke kubieke meter aardgas, het bedrijfsleven 1 cent. Jawel, precies één cent. Dat scheelt een factor 41 met ons als burger. Belachelijk veel natuurlijk. Maar ja, het bedrijfsleven moet in de watten worden gelegd, want dat levert banen op. Aldus de mening van met name de VVD, specifiek bij monde van onze premier Mark Rutte. Laat de multinationals hier naartoe komen, via brievenbusfirma's, via geheim gehouden afspraken met de belastingdienst. Laat Nederland het belastingparadijs voor de superrijken zijn. Wie weet vallen er wat kruimels op de grond, voor ons als burger om op te rapen. 

Goed, de prijsvergelijker wees mij op het gevaar van niet direct overstappen naar een andere energieleverancier. Bij bijvoorbeeld Gaslicht.com zou ons maandbedrag uitkomen op 275 euro per maand, meer dan een verdubbeling van ons huidige bedrag. Als ikzelf online een nieuwe leverancier zou zoeken kwam ik ongeveer op hetzelfde bedrag uit. De prijzen schieten namelijk met de dag omhoog. Hun aanbod was een driejarig contract bij Engie voor 149 euro per maand. De boete die wij van DGB krijgen omdat wij (!) het contract opzeggen, zou voor rekening van Engie komen, werd mij verzekerd.
Ik moest erover nadenken en vroeg mij af hoe sterk ik juridisch zou staan wanneer ik DGB aan ons contract zou houden. Echter, in de kleine lettertjes van het contract staat bij artikel 19.1 over de leveringstarieven van DGB: "Wij mogen deze voorwaarden altijd veranderen." En even verderop in artikel 19.3: "redenen hiervoor zijn overheidsbesluiten en de ontwikkelingen op de markt voor elektriciteit of gas...".
Juridisch ben ik kansloos, concludeerde ik hieruit. Dus maar gauw akkoord gaan met het nieuwe voorstel van de bemiddelende energievergelijker. Die doen tenminste nog hun best voor je, is mijn mening. Opvallend wel hoe de DGB zelf buiten schot blijft bij al dit gedoe. Ze hoeven zelf niets te doen. Ik stel me zo voor dat de eigenaren van DGB momenteel in hun elektrisch aangedreven Tesla dit weekend weer op weg zijn naar hun jacht aan de Middellandse Zee in Zuid-Frankrijk. Even weer een feestje bouwen, op het dek onder de zonovergoten blauwe hemel champagne drinken en proosten op het neoliberalisme in Nederland waar Rutte en consorten zo'n 15 jaar geleden ruim baan aan hebben gegeven. Vooral niet denkend aan de burger die komende winter letterlijk en figuurlijk in de kou komt te staan.

Trouwens, een maand later kregen we een boete van diezelfde DGB. We hadden namelijk het contract verbroken (!). De boete bedroeg €250. Gelukkig wilde onze nieuwe energieleverancier Engie deze boete wel voor haar rekening nemen. Zo geschiedde. Echter, toen we een half jaar later verhuisden en dus ook dit contract opzegden, kregen we van Engie een boete van €250 èn moesten we met terugwerkende kracht de eerder ons geschonken €250 betalen. Bij elkaar heeft dat ons, naast de aanzienlijk verhoogde energiekosten, €500 gekost. Makkelijk verdiend geld voor de energieleveranciers, kun je concluderen. Zonder dat ze er iets voor hoeven te doen.