Slapen is een essentieel onderdeel van ons leven. Pakweg een derde van onze tijd besteden we hieraan. Over het waarom van de slaap is niet iedereen het met elkaar eens. Veel wetenschappers zullen zeggen: het machientje dat lichaam heet staat even uit, als het ware standby, om te recupereren van de dag. Hoe het kan dat alleen uitrusten op een bank of in bed, zonder slaap dus, niet voldoende is, sterker nog, lichaam en geest werkelijk slopen, dat begrijpt men niet. Evenals wie die knop omzet, uit en weer aan. Het gebeurt gewoon. 

Esoterisch gezien kun je de mens beschouwen als bestaande uit vier onderdelen, die overigens onderling sterk in elkaar overlopen. Het fysieke lichaam, de levenskracht die dit fysieke lichaam bij elkaar houdt, de ziel waarin het ik-bewustzijn zetelt, en de geest. De geest moet je hier zien als datgene dat het aardse overstijgt, het reiken tot het universele, de goddelijke vonk, het voorbij zijn aan goed en kwaad, iets wat Boeddha verlichting noemde. In die richting dus. Het spreekt voor zich dat wij weinig in de geest zijn, veel in de ziel en nog meer in het daaraan gekoppelde lichaam.     

Wanneer je in slaap valt, stijgen ziel en geest uit je lichaam op. Je hebt niet langer een besef van je aardse omstandigheden. Je bewustzijn verlaat je lijf, hetgeen je soms voelt wanneer je vlak na het inslapen even wakker schiet. Met een schokje beleef je hoe je in je lichaam terugvalt.
Waar je tijdens de slaap naar toe gaat? Ergens ver weg, daar hebben we geen vat op. En ook geen weet van. Daar waar je kennelijk  (geestelijke, niet lichamelijke) krachten opdoet om de volgende dag door te komen. Dit markeert de zogenaamde droomloze slaap. 
Dromen krijg je wanneer je ziel en geest nog relatief dicht om je heen hangen. Je lichaam neemt de omgeving waar, de emoties van de dag hangen nog als een sluier om je heen. Je ik-bewustzijn verkeert nog in je slaaapkamer, zeg maar. Signalen uit je omgeving combineren zich met opgeslagen emoties van de dag en vormen bij elkaar een droomwereld waarin van alles kan gebeuren. Die droomwereld manifesteert zich in beelden. Je ervaart deze beelden als reëel omdat je ziel (jouw gevoelsleven) dit zo ervaart. Vaak heel intens. De dromen overspoelen je alsof je een speelbal bent in een wild deinende zee. Ze overkomen je, je hebt er geen vat op. Vaak ben je blij als je wakker wordt en constateert dat het beleefde (een nachtmerrie bijvoorbeeld) niet echt was.

Veel mensen zullen hun droomleven zo ervaren. Passief en overgeleverd aan de beelden die zich aan hen opdringen. Maar, je hoeft geen speelbal te blijven. Je kunt jezelf trainen om sturing aan je dromen te geven. Door je ervan bewust te zijn dat je droomt. Tijdens de droom zelf ja. Hoe je dat doet? Moeilijk te zeggen, misschien heeft het met een bepaald soort wakkerheid tijdens het moment van inslapen te maken. Of een meer esoterisch beleven overdag. Opeens lukt het, kun je het.
Zodra dat zo is kun je je droom een voor jou wenselijke wending geven. Jij bepaalt wat er gebeurt. Je bent de kapitein op het schip in die verder kolkende zee. Jij bepaalt de koers. Bevalt die niet, dan maak je rechtsomkeert, je vergeet het voorgaande en je kiest een andere kant op. Je kunt dan wakker worden, even uit bed gaan, iets doen, weer in bed stappen en de droom, indien je dat wenst, weer oppakken. Er zijn avonturen te beleven! En inzichten te ontwikkelen!
Wat je als volgende stap kunt doen is, je droom stopzetten. Je bent dan wakker in je slaap. Het overkomt iedereen wel eens, maar dan per ongeluk. Lucide dromen, wordt dit genoemd. Maar je kunt je hierin oefenen. Het is dan alsof je de tijd hebt stilgezet. Nieuwe mogelijkheden dienen zich aan. Je kunt nadenken over alledaagse problemen, hoe die op te lossen, je kunt je storten op levensvraagstukken, de sociale relaties die je hebt. Je verkrijgt inzicht en overzicht, met veel meer diepte dan tijdens je gewone bewustzijn. Je krijgt ideeën, sprankelend soms. Je kunt gesprekken voeren met wie je maar wilt. Je roept ze op en ze zijn er, ook mensen die je niet persoonlijk kent, zoals schrijvers of andere mensen voor wie je ontzag hebt en van wie je denkt iets te kunnen leren. Je kunt nachtenlang discussiëren. Echt interessant en bijzonder.

Een nadeel kan zijn dat je hierdoor tijdens je gewone, dagelijkse bewustzijn een stukje wakkerheid dreigt te verliezen. Alsof het wakkere in je dromen ten koste gaat van je heldere ik-bewustzijn overdag. Je voelt jezelf bij vlagen wellicht transparant. Alsof je ik-bewustzijn de neiging heeft op te lossen. Je wordt dromerig overdag, als je niet oppast. Minder praktisch ook.
Dit dien je bewust tegen te gaan. Anders val je om, in vergeetachtigheid en toenemende duizeligheid. Hoe je dat kunt doen? Door te aarden, zeggen sommigen. Ikzelf spreek liever van: door in het volle leven te staan. Door te werken, geld te verdienen, materieel zelfstandig en onafhankelijk te zijn, deel uit te maken van een sociaal netwerk, lief te hebben, van kunst en cultuur te genieten en, voor mij persoonlijk belangrijk, door een heldere wetenschappelijke manier van denken te ontwikkelen.
Dit wetenschappelijke denken zou de basis van het leven moeten zijn, juist wanneer je belang hecht aan esoterie. Het van buitenaf, in het denken stap voor stap naar binnen gaan, elk detail waarnemend en onderzoekend, op waarheid, op werkelijkheid, dat zorgt voor de wakkerheid die je overdag nodig hebt. Als tegenwicht aan de zich ontwikkelende wakkerheid 's nachts, zou je kunnen zeggen. En vooral, om in het leven overeind te blijven. Zoals een boom die zich met zijn takken tot hoog in de hemel verheft, die zal met zijn wortels diep de aarde in moeten om niet bij een beetje wind al om te waaien. Het wetenschappelijke denken is het ingaan in de aarde, beetje bij beetje, langzaam, niet te snel, niets vergetend, geduldig en stabiel.
Evenwicht tussen binnen en buiten, daar gaat het om.