De maand juli is bij uitstek de periode om vakantie te houden. De scholen gaan dicht, terwijl veel bedrijven voor zo’n drie weken hun poorten sluiten. De meeste mensen trekken er op uit. De camping, een stedentrip, een hotel of vakantiehuisje, een avontuurlijke rondreis door een ver land, er is veel om uit te kiezen. De overeenkomst is dat we met z’n allen de ontspanning zoeken, het even vrij zijn van de verplichtingen die ons de rest van het jaar bepalen. We proberen te ontstressen.

Wat de natuur doet in deze zomermaanden is maximaal naar buiten treden in al het groen van de bomen en struiken, in de uitstralende warmte en het vele zonlicht. De natuur ademt uit. Ook wijzelf ademen uit, althans we proberen het, om bepaalde patronen los te laten en nieuwe energie op te doen. 
Wanneer je zelf diep uitademt, merk je dat er iets van je afvalt, een last of iets anders wat je dwars zit. Wat er met je lijf gebeurt is dat de laatste restjes lucht in je longen naar buiten worden geperst. Bij gewoon ademen blijven die in je longen achter. Diep uitademen lucht letterlijk op. Je maakt jezelf leeg voor nieuwe frisse lucht die vervolgens in je longen kan binnenstromen.
In overdrachtelijke zin is dit het kenmerk van vakantie vieren. Het woord vakantie is afgeleid van het Latijnse vacatio, een afleiding van het werkwoord vacare, dat leeg maken betekent. Leeg maken in de zin van vrij van iets zijn. Je laat een oud stuk van jezelf achter om nieuwe energie en inspiratie te ontvangen. Dat is wat een ieder bewust of onbewust in zijn vakantietijd nastreeft.

In de zomermaanden zijn er veel afleidingen die jou van de dagelijkse beslommeringen weg kunnen voeren. Het tennis op Wimbledon, de Tour de France, eens in de twee jaar een EK of WK voetbal, eens in de vier jaar de Olympische Spelen, het houdt niet op. Sommigen ervaren het opgaan in deze sportevenementen als ontspanning. Dat is het ook tot op zekere hoogte. Maar, wanneer je jezelf aan een onderzoek onderwerpt, zul je merken dat ze je afleiden van wat werkelijk van belang is in je leven. Is het echt zo belangrijk dat een Nederlander wint? Wie er eerste of tweede wordt? Dit soort emotionele belevingen bevinden zich aan de buitenkanten van onze persoonlijkheid. Als we eerlijk zijn heeft het weinig met onze eigen zoektocht en omstandigheden van doen. Wat ons wezen veel meer bepaalt is het streven naar schoonheid, liefde, creativiteit en vreugde. Dat te bereiken geeft innerlijke rust en vrede.

De kunst is deze diepere laag in onszelf aan te boren. Daarvoor zullen we datgene wat ons in die buitenste lagen gevangen houdt los moeten laten. Dat is veelal ons denken, ons verstand dat de wereld in hapklare brokken opdeelt om zodoende grip op onszelf en diezelfde wereld te krijgen. Dat loslaten doen we niet gemakkelijk, want juist aan ons verstand ontlenen we een stuk van onze identiteit. We zijn ons denken, denken we. Oei, daarvan los te komen, dat willen we niet. Bang als we zijn misschien niets meer over te houden.
Maar, wanneer je jezelf leeg weet te maken, voor een moment jezelf van je denken weet te “verlossen”, zul je merken hoe andere kwaliteiten bij jou binnen kunnen stromen. Je ervaart wellicht een vleugje lichtheid, een begrip voor alles wat er in de wereld gebeurt. Je beleeft dat "het nu" belangrijk is, het opgaan in het moment. Alles speelt zich af in het nu. Het nu is eeuwigdurend. Dit besef doet je wellicht het heden aanvaarden. Het verleden is gebeurd en kan niet meer veranderd worden. Het is een herinnering, of vaker nog een verstarring die jou vastzet in het heden. Het verleden moet niet vergeten maar wel losgelaten worden. Pas dan kun je onbevangen in het heden leven.
De toekomst is wat nog niet gebeurd is. Wanneer je je daar al te veel op richt, in doelen of verwachtingen, ontstaan er allerlei bijeffecten. Die doelen of verwachtingen kun je zien als het volgen van een stralende en energie gevende zon aan de hemel. Die zon bepaalt jouw richting. Maar als de zon gaat zakken, wordt de schaduw achter jou steeds groter. Die zie je niet, te veel als je in beslag wordt genomen door jouw doel of ideaal. Anderen zien die schaduw wel en hebben daar last van. Jijzelf uiteindelijk ook.
En je leeft je leven vooruit. Daarbij eet je als het ware een stuk van je heden weg, in het bijzonder van de mogelijkheden die zich elke seconde willen aandienen aan jou. En die zijn niet aan beperking onderhevig, o nee. Van alles kan er gebeuren, op het gebied van creativiteit, lichtheid, liefde, wanneer je je daar voor openstelt. Wanneer je ontvangen wilt.

Deze grondhouding, van niet zoeken maar wel willen ontvangen, dat is wat in een vakantie ontdekt en ontwikkeld kan worden. Wat een rijkdom. We bevinden ons op de camping of ergens in een ander stuk natuur. We worden niet langer afgeleid door onze dagelijkse bezigheden. In de weldadige stilte die ons toevalt kunnen we onszelf afpellen en leeg maken. We ontdoen onszelf van alle gedachten die we hebben. We zijn even niets, leeg, volledig uitgeademd. We hebben ons ontdaan van oordelen en vooroordelen, van alle ballast die we gewoonlijk meedragen. We zijn voor even vrij. We vieren vakantie.
Hernieuwde energie stroomt binnen. Gepaard gaand met een innerlijke rust die vertrouwen geeft. Je hebt het gevoel de wereld aan te kunnen. Je bent kortom, een levenskunstenaar.


Eerder verschenen in Jaarfeesten: achtergronden en betekenis in onze tijd, Uitgeverij Christofoor, 2017