Er moest een grote pr-campagne aan te pas komen om van het boek Stoner van John Williams een bestseller te maken. En dat is gelukt, want dit in 1965 geschreven boek prijkte maandenlang in de top tien van meest gelezen boeken, overal ter wereld. Een opmerkelijke gang van zaken.
Is het echt zo'n goed boek? Ja, dat is het. Het is het levensverhaal van geboorte tot overlijden van een verder niet zo opvallend iemand, William Stoner. Het beschrijft de jeugd (begin 20e eeuw) op het platteland van de VS, de afstand en onbegrip tussen Stoner en zijn ouders, zijn studie in de grote stad Missouri, eerst landbouw en daarna Engels, zijn mislukte huwelijk, zijn conflict met een collega. Een weinig opzienbarend verhaal, tamelijk alledaags eigenlijk. Stoner is een zwijgzame man die de dingen gelaten over zich heen laat komen. Maar zichzelf nooit als slachtoffer ziet.

Waarom is het dan toch zo'n goed boek? Door de ingetogen schrijfstijl waarschijnlijk. Er staat geen woord te veel. Er wordt verteld, niet uitgelegd. Het maakt dat je volledig meeleeft met de hoofdpersoon. De motieven van de anderen mag je zelf invullen. Vooral die van Lomax, de kwaadaardige collega, zijn volstrekt onduidelijk. Het is gissen waarom hij doet zoals hij doet. 
Door zijn gedrag van niet opgeven, altijd maar doorgaan, naar eigen eer en geweten, met alle mogelijkheden die hij tot zijn beschikking heeft, ga je je vanzelf met Stoner vereenzelvigen. Je krijgt bewondering voor hem. Hij is een held, temidden van een ogenschijnlijk middelmatig leven. En zijn we dat niet allemaal in onze beleving, helden?  Voor de buitenwereld vrijwel onzichtbaar, ogenschijnlijk kleurloos door het leven gaand, maar ondertussen beleven we onszelf intens, zowel in vreugde als verdriet, en hebben we het gevoel ongelooflijk ons best te doen. Want ondanks alles ervaren we de liefde voor het leven, de trouw aan onszelf.
Dat verklaart waarschijnlijk het grote succes van dit boek. Herkenning van dit soort thema's. Wel vreemd dat het in 1965 nog niet opgemerkt werd.
Voor mijzelf: het is een van de beste boeken die ik ooit heb gelezen. De taalbeheersing, de ontroering, die is ongekend.