Giraffe

De giraffe komt van Neptunus. 
Hij daalde af op een lange, 
snelle roltrap.

De giraffe kan goed dansen. 
Vraag alleen nooit

naar de naam van een dans, 
dan wordt hij boos.

De giraffe is overigens 
ook verantwoordelijk

voor negentig procent van 
wat we in spiegels 
zien.


Wim Brands (1959-2016)


Wim Brands was bekend van zijn boekenprogramma op de zaterdagochtend op tv. Wat opviel was zijn betrokkenheid bij en inlevingsvermogen in de ander. Het ging hem niet om zijn eigen ego. Hij hoefde zichzelf niet te etaleren. Hij was een bescheiden man.
Minder bekend is dat hij ook dichter was. Zijn stijl kenmerkt zich in een bepaalde lichtvoetigheid, een twijfel ook aan bestaande gedachten en meningen. 
Bovenstaand gedicht begint met een tamelijk absurde mededeling: 

De giraffe komt van Neptunus. 

Het slaat nergens op, maar het wordt zo stellig geponeerd dat je wilt weten hoe het verder gaat. Het maakt nieuwsgierig. Waarom een giraffe? Waarom van de planeet Neptunus, de Romeinse god van de zee? Het is niet duidelijk, het zal ook niet duidelijk worden.

Hij daalde af op een lange, 
snelle roltrap.

Een sterk beeld, dat van die roltrap. Je ziet het zo voor je. Als een soort godheid komt hij tot ons. Tegelijk is het fysisch haast onmogelijk, een giraffe op een roltrap. De trap is te smal, de giraffe zou zijn poten breken. 

De giraffe kan goed dansen. 

Een volgende mededeling over de giraffe. Hij kan goed dansen, het wordt steeds absurder. Alsof hij een nieuw soort elan naar ons brengt. Een nieuwe manier van leven. 

Vraag alleen nooit

naar de naam van een dans, 
dan wordt hij boos.

Let op het enjambement (regelafbreking) bij 'nooit'. Dat legt de klemtoon op dat je het echt nooit moet doen. De herkomst mag kennelijk niet bekend worden. Alsof de dans van de giraffe iets over god zelf zou onthullen, een naam waar niet naar gevraagd mag worden. 
Let ook op de op de loer liggende zin 'de naam van de roos', vanwege het woordje boos in de regel erna. De roos geldt als een sterk religieus symbool.

De giraffe is overigens 
ook verantwoordelijk

Oei, weer een serieuze mededeling, die overigens behendig en ironiserend ontkracht wordt door de woorden overigens en ook. 

voor negentig procent van 
wat we in spiegels 
zien.

Waarmee we terug op onszelf worden geworpen. Althans, voor negentig procent, staat er relativerend, alsof er eerst een enquête over is gehouden.
De giraffe zegt veel over onszelf. Wijzelf zijn die giraffe, wijzelf dalen af naar de aarde (worden geboren), wijzelf kunnen goed dansen (het leven leven). We willen onze oorsprong niet uitspreken (de naam van de dans). Wij zijn zoals we onszelf zien (in spiegels).

Het is bij elkaar een ironisch en behoorlijk ontnuchterend gedicht. Tegelijkertijd is het existentieel, met essentiële levensvragen. De toon is lichtvoetig en zoals gezegd, tamelijk absurd. Maar op een of andere manier herkenbaar. 
Een mooi gedicht, met veel ruimte voor interpretatie (die van mij is dan ook een strikt persoonlijke, til er niet te zwaar aan). De bundel waaruit het gedicht komt, heet Ruimtevaart (verschenen in 2005).