Met "de wil" is iets vreemds aan de hand. Iedereen kent het, in de taal gebruiken we het als een vanzelfsprekend onderdeel van ons gemoed, maar wat het precies is, is onduidelijk. We kunnen er met onze bewustwording niet bij. In de wetenschap wordt ze dan ook niet als hoedanigheid erkend, ze is immers niet meetbaar. En wat niet meetbaar is, bestaat niet.
Wat is de wil?
Volgens Schopenhauer en later Nietzsche is "de wil" de belangrijkste drijfveer van de mens. Waarbij Schopenhauer een wat gelaten wil beschouwde, Oosters georiënteerd, met de mens die het leven als een noodzakelijkheid over zich heen liet komen. Een passieve wil dus. Terwijl voor Nietzsche de wil veeleer iets scheppends had, iets krachtigs waarmee de mens de wereld vorm kon geven, naar zijn hand kon zetten. Een actieve wil: de wil als macht.

Je kunt in de mens (in de ziel van de mens) drie gebieden onderscheiden. Het willen, het voelen en het denken. Het denken doen we met ons hoofd, met onze hersenen. Het voelen doen we met ons hart (ten minste de nobele gevoelens) of met onze buik en ingewanden (wanneer er emoties meespelen). En de wil, die zit ergens in ons onderlichaam, zou je kunnen zeggen. Hoe je dat kunt weten? Door je te focussen op hoe en wanneer je een besluit neemt om iets te doen.  

Een goede oefening daarbij is zo intens mogelijk te ervaren door welke impuls jij het besluit neemt om 's ochtends je bed uit te stappen. Je bent geneigd te denken dat je dit met je hoofd doet. Je kijkt op de wekker en denkt: het is tijd om er uit te gaan. Vervolgens sla je de lakens open en stap je uit bed.
Oppervlakkig gezien lijkt het er zo aan toe te gaan. Maar ervaar! Je hoofd, je hersenen, lopen achter op iets wat al van binnenuit opwelt. Er is een drang die van onderaf bezit neemt van je lichaam. Dat kun je beleven. Pas een moment later pakken je hersenen deze drang op en vertalen dit in een gedachte. Nu pas treedt bewustwording op in de hersenen. Maar jij denkt dat deze bewustwording jouw besluit is om er uit te gaan. In werkelijkheid is het de impuls van onderaf die hieraan vooraf gaat. 

Hersenonderzoekers hebben deze gang van zaken in vele onderzoeken aangetoond. Ze konden, door het meten van elektrische signalen, aantonen dat er eerst de impuls was en daarna pas de gedachte. We denken altijd achteraf, zeggen de neurologen, hoewel we ons dat niet bewust zijn. Hiermee houden we onszelf voor de gek. Wij zijn niet onze gedachten, wij zijn datgene dat er aan vooraf gaat.
Maar omdat wetenschappers de wil niet erkennen (omdat deze niet meetbaar is), hebben ze hun eigen verklaring voor het waargenomen effect (dat aan de gedachte iets anders vooraf gaat). Zij zeggen: het is ons brein dat ons bepaalt. Daar worden de besluiten en beslissingen genomen. Onze hersenen (die ons bewustzijn vertegenwoordigen) nemen dit alleen maar over. Waarbij wijzelf denken dat onze hersenen (wijzelf dus) ons tot actie aanzetten.

Wat wordt bedoeld met "ons brein"? De erfelijke informatie die daar als genen opgeslagen ligt, zeggen de neurologen, de DNA-structuren die wij met onze geboorte mee hebben gekregen. Het ingewikkelde patroon van atomen en moleculen in onze hersenen dus. Dat bepaalt ons. Daarmee ligt ons leven vast, daarmee liggen wij vast. Vast in de materie.
Gevoel en wat wij wil noemen zijn louter molecuulprocessen in de hersenen, aangestuurd door onze erfelijke aanleg, gaan ze verder. Ons gedrag is hieraan overgeleverd. Onze daden liggen hierdoor vast, er is geen zin of verantwoordelijkheid. Het is de materie die ons gedrag en denken bepaalt. Ook al denken dat wijzelf zelfstandig beslissingen te kunnen nemen, het is allemaal te herleiden tot (molecuulprocessen van) ons brein. Wij zijn in feite willoos.

Een gemakzuchtige verklaring is dit, bedoeld om het probleem van de (moeilijk traceerbare) wil te omzeilen. Een materialistische verklaring ook, met materie als een soort van nieuwe godheid die ons bepaalt. Het is tekenend voor onze huidige manier van denken en leven. Een leven dat de geest niet of nauwelijks kan zien, beleven of herkennen. Een leven dat niet in staat is "achter" de feiten te kijken.

Esoterisch gezien is de wil ons gehele lichaam, en dan met name die gedeelten waar onze spieren zich bevinden. Waarbij ons lichaam op haar beurt weer voor de (sterk verdichte) geest staat. De geest die niet zozeer bezit heeft genomen van het lichaam, maar die zelf lichaam is. Dit klinkt misschien vaag, maar voorlopig kan ik het niet duidelijker omschrijven.
Hoe maken we onze wil actief? Door onze spieren te gebruiken, door te bewegen! Met name door op de meest basale manier te bewegen, door te lopen dus, activeren we onze wil. Wandelingen maken, het liefst van meer dan 5 kilometer, is het meest probate middel tegen depressies (= het vast zitten in beklemmende gedachten en emoties). Probeer maar eens uit, het werkt. Ook komen er tijdens het lopen de meest inspirerende gedachten boven, elke schrijver of denker zal dit beamen. Lees de biografieën van Goethe,  Nietzsche en anderen: zij gebruikten lange wandelingen om tot hun filosofische gedachten te komen. Wandelen maakt vrij.

In de praktijk: jonge kinderen zouden haast verplicht moeten worden om dagelijks minstens een uur te lopen. Andere soorten bewegingen zijn natuurlijk ook goed. Het bevordert zowel hun geestelijke als lichamelijke gezondheid. Het versterkt hun wil! Ook zal blijken dat de gebitsvorming later krachtiger zal zijn (minder scheefstaande tanden en kiezen, die op puberleeftijd weer recht gezet moeten worden).

De wil zoals hier omschreven is niet de wil om ten koste van alles de eigen zin door te drijven. In deze laatste wil zitten diepe emoties vervlochten. Emoties als boosheid en hebzucht. De wil die ons bepaalt is in principe onbaatzuchtig.
Er is natuurlijk een wisselwerking met ons voelen en ons denken. De stroom van onderaf, van willen richting voelen en denken, kan tegenstromen verwachten in omgekeerde richting. In onze huidige tijd zien we een krachtige tegenstroom van denken, richting voelen en willen. Ons denken bepaalt steeds meer hoe en wat wij moeten voelen en willen. Ze lijkt de andere twee gebieden steeds meer aan banden te willen leggen. Je kunt zelfs zeggen, we leven momenteel in de dictatuur van het denken. Met materie (in de vorm van moleculen) als fundament.

Ken uzelf, zei het orakel van Delphi. Inderdaad, het moeilijkste wat er is, de wezensstromen in jezelf beleven, onderscheiden. Dat kan alleen esoterisch. Met wel een continu kritisch wetenschappelijke blik, voeg ik er aan toe. Want oh, wat houden we onszelf gauw voor de gek.