Weblog van Fred Tak
Hoofdbanner

Een simpele wandeling (maar langer dan gedacht)

Soms maken we vanuit ons huis een wandeling door het nabijgelegen park Sonsbeek hier in Arnhem. Van daaruit steken we over naar park Zypendaal, lopen we langs het kasteeltje en gaan dan door park Gulden Bodem om wat bij restaurant Trix te drinken. Soms lopen we nog door tot Warnsborn. Het mooie is, het is allemaal (aangelegde) natuur. We hebben een heerlijk uur gelopen en zo'n 5 kilometer afgelegd. Ten minste, dat denken we.

Maar, de door ons afgelegde afstand in dat ene uur is veel groter. De aarde staat namelijk niet stil, ze draait om haar as. Eén rondgang doet ze in 24 uur. Dat levert voor onze breedtegraad een snelheid op van ruim 1000 km/h. Met diezelfde snelheid draaien wij, al wandelend, ook rond. In dat ene uur van onze wandeling hebben we dus bovenop die 5 km zo'n 1000 km extra afgelegd.  
Maar, de aarde draait op haar beurt rond de zon. Eén rondgang duurt een jaar. Met behulp van de afstand zon-aarde kun je dan uitrekenen dat de aarde-snelheid rond de zon ruim 100.000 km/h is. In dat ene uur van onze wandeling hebben we bovenop die 1005 km nog eens zo'n 100.000 km extra afgelegd.
Maar, onze zon met aarde vormt tezamen met de andere planeten ons zonnestelsel. Ook ons zonnestelsel ligt niet stil. Ze beweegt met een snelheid van zo'n 70.000 km/h langs de bewegende spiralen van de Melkweg. Dus hebben we tijdens onze wandeling naast die 5 km, die 1000 km extra, die 100.000 km extra, nog eens zo'n 70.000 km extra afgelegd. 
Maar, die bewegende spiralen draaien op hun beurt weer om het centrum van de Melkweg, met ongeveer een snelheid van 800.000 km/h. Dus naast die 5 km, die 1000 km extra, die 100.000 km extra, die 70.000 km extra, komt daar nog eens zo'n 800.000 km bij.

Maar, de Melkweg zelf schiet met een snelheid van ongeveer 2.100.000 km/h door het heelal. In dat ene uur van onze wandeling zijn we dus 2.100.000 km verder het heelal in gekomen. En hebben we bij elkaar een afstand afgelegd van:

5 + 1000 + 100.000 + 70.000 + 800.000 + 2.100.000 km= 3.071.005 km.

In dat ene uur hebben we dan meer dan drie miljoen kilometer afgelegd ten opzichte van een stilstaand punt in de ruimte. Het valt te begrijpen dat we dan op het terras van Warnsborn best wel een versnapering verdiend hebben. Wat een prestatie, als je er bij stilstaat. Wat we niet doen, want we gaan natuurlijk gewoon weer verder, ha.

  • 0 # Ruud 04-nov-2024 @09:34
    Als ik stil sta op het aardoppervlak beweeg ik dus wel door het universum...maar de wandeling maakt dat ik dat 5km/h sneller doe. Ik neem nooit een 'vast' punt in. Sneller bewegen heeft toch wel effect op de tijd? In de berekening zou ik ook mijn positie op aarde verwerken....ik leg op grotere hoogte ( zeg maar de mount Everest ) toch meer afstand af dan op zeeniveau?
    Antwoorden | Antwoorden met citaat | Citeer
    0 # Fred 04-nov-2024 @10:37
    Klopt, zie onder andere mijn artikel 'Je hoofd maakt meer meters dan je voeten': https://fredtak.nl/natuurkunde/8-je-hoofd-maakt-meer-meters-dan-je-voeten
    Antwoorden | Antwoorden met citaat | Citeer
    0 # Rob 27-juli-2019 @15:41
    Wat is dat stilstaand punt dan. Is dat op een of andere manier astronomisch gedefinieerd?
    Antwoorden | Antwoorden met citaat | Citeer
    0 # Fred 28-juli-2019 @09:41
    Ogenschijnlijk bestaat absolute stilstand niet. Je kunt elk referentiepunt nemen dat je wilt en van daaruit je omgeving waarnemen. Als jij beweegt met een snelheid van 100 km/h ten opzichte van de aarde, kun je ook stellen dat jij stilstaat en dat de aarde met 100 km/h onder jou weg zoeft. Stilstand en beweging zijn dus in eerste instantie relatief, zie ook de speciale relativiteitstheorie van Einstein.
    Antwoorden | Antwoorden met citaat | Citeer
    0 # Fred 28-juli-2019 @09:44
    Maar astronomisch kun je wel degelijk van een stilstaand punt in de ruimte spreken. We gaan hierbij uit van de kosmische achtergrondstraling, het restant van de Oerknal. Die komt uit alle richtingen, en is vanuit elke richting even sterk. Tenzij je beweegt. Als je ergens naartoe beweegt, zie je vanuit de richting waarin je beweegt meer kosmische achtergrondstraling dan vanuit de richting waarvandaan je je verwijdert. De straling die "van voren" komt is sterker en "blauwer" dan de straling die "van achteren" komt. Die is weer "roder". In beide gevallen door het optredende Dopplereffect. Zie ook de rood- en blauwverschuiving van sterren waaruit we hun radiale snelheid kunnen bepalen. Dus door heel precies te meten uit welke richting je hoeveel kosmische achtergrondstraling ontvangt, kun je toch zeggen hoe snel je beweegt en in welke richting - althans, ten opzichte van de kosmische achtergrondstraling, en dus ten opzichte van de Oerknal. Op deze manier kun je een vorm van absolute stilstand en absolute snelheid definiëren en kun je spreken van een vast punt in de ruimte. Voilà.
    Antwoorden | Antwoorden met citaat | Citeer
    0 # Rob 28-juli-2019 @16:14
    Helder. Ik vermoedde al dat het iets met de oerknal was, maar had niet aan de achtergrondstraling gedacht.
    Antwoorden | Antwoorden met citaat | Citeer