Hoofdbanner

Vanavond en vannacht zijn de omstandigheden ideaal om vallende sterren te zien. Het is warm, onbewolkt en de maan zal zich behalve in de heel vroege avond niet laten zien. Gemiddeld elke minuut zal er een vallende ster te zien zijn. Kijk naar het noordoosten, in de richting van het sterrenbeeld Perseus. En geniet ervan!

Ontstaan van onze zon, 5 miljard jaar geleden.

In de ruimte bevinden zich vele wolken van waterstof, ontstaan na de oerknal zo’n 13,7 miljard jaar geleden. In de loop van miljoenen jaren zorgt de zwaartekracht (eigenlijk gravitatiekracht geheten) ervoor dat deze wolken zich samentrekken. De druk wordt groter, de temperatuur hoger. Door toename van de draai-impuls draait het gas steeds sneller rond. Als de temperatuur hoog genoeg is, treedt er kernfusie op. Waterstofkernen smelten samen en er ontstaat het relatief lichtere helium. Massaverlies betekent energiewinst volgen Einsteins E = mc2. Deze energie straalt als licht naar buiten.
Wat niet kan samensmelten, de daar aanwezige zwaardere materie, ontstaan na een nova of supernova, wordt uit de zon weggesmeten. Dit zijn de planeten met de hen omringende manen. Deze blijven gevangen in het zwaartekrachtsveld van de zon en draaien daar hun rondjes (= jaarritme). Ook draaien de planeten om hun eigen as (= dag- en nachtritme).
Als de brandstof van de zon op begint te raken, zet de zon eerst uit, wordt 250 keer zo groot. De binnenplaneten mercurius en venus zullen verbranden, de aarde net niet. Dit zal over ongeveer 3 miljard jaar het geval zijn. Na 5 miljard jaar is alle brandstof van de zon op en zal ze instorten en een langzame dood sterven. De zon wordt dan een witte dwerg.
Grotere sterren worden in hun eindfase een neutronenster of een zwart gat. Bij een zwart gat is de materie zo verdicht dat zelfs het licht niet kan ontsnappen.

De aarde is dus uit de zon ontstaan, als materie die niet in staat is tot licht over te gaan (hoe symbolisch). De snelheid waarmee de aarde om haar as draait is in Nederland ruim 1000 km/h. De snelheid waarmee de aarde om de zon draait is 100.000 km/h.
Overigens, ons zonnestelsel beweegt met een snelheid van zo’n 70.000 km/h langs de bewegende spiralen van de Melkweg. De Melkweg zelf beweegt met een snelheid van 2.100.000 km/h door het heelal. We bewegen dus veel harder en meer dan we ons kunnen voorstellen.
De Melkweg is een sterrenhoop bestaande uit zo’n 100 miljard sterren. In het heelal bevinden zich ongeveer 100 miljard sterrenhopen. Dus het aantal sterren in het heelal bedraagt zo’n 100 miljard x 100 miljard = 1 x 1022 sterren!

Komeet Swift-Tuttle
Een komeet is een klein hemellichaam dat een lange, elliptische baan om een ster maakt. De komeet Swift-Tuttle, genoemd naar de twee ontdekkers in 1862, beschrijft zo’n baan (gemiddeld) elke 133 jaar om onze zon. De laatste keer dat ze langskwam was in 1992. Met het blote oog is ze niet te zien, wel met een telescoop. Elke keer dat ze vlak langs de zon komt, blaast de zonnewind (= geladen deeltjes afkomstig van de zon) gedeeltes van haar staart weg. Dit blijft op de plek waar ze dan is als ruimtepuin (= kleine stofdeeltjes) achter. Die plek bevindt zich in het sterrenbeeld Perseus.
De aarde, die een snelheid van 100.000 km/h heeft in haar rondgang om de zon, botst dan met zijn atmosfeer (bestaande uit zuurstof en stikstof) elk jaar precies op die plek op deze kleine (stilstaande) stofdeeltjes, vaak niet meer dan een centimeter groot. Dit gebeurt op zo’n 100 km hoogte boven het aardoppervlak. Tijdens zo’n botsing verbranden die stofdeeltjes in heel korte tijd, vandaar een flits van enkele seconden. Door de hoge snelheid zie je die flits uitgesmeerd over een grote afstand. Zo lijken ze op vallende sterren. Omdat deze vallende sterren vanuit het sterrenbeeld Perseus lijken te komen, worden de stofdeeltjes die dit veroorzaken (= meteoren) de Perseïden genoemd.

Wie was Perseus?
In de Griekse mythologie was Perseus een zoon van oppergod Zeus en de sterfelijke koningsdochter Danaë. Als een van zijn heldendaden wist Perseus de monsterlijke Medusa te onthoofden en met dat hoofd, met een haardos bestaande uit kronkelende slangen, zijn tegenstanders te laten verstenen. Want wie rechtstreeks naar het hoofd van Medusa keek, veranderde in steen. In het sterrenbeeld Perseus zagen de Grieken de vallende sterren aan als de slangen die kronkelend uit het hoofd van Medusa, door Perseus vastgehouden, tevoorschijn kwamen.

Herkomst kometen
Het is onduidelijk waar de kometen precies vandaan komen en hoe ze door een ster (in ons geval de zon) in hun elliptische banen zijn gekomen. Wel is duidelijk dat ze niet tot het zonnestelsel zelf behoren. Het zijn indringers van buitenaf. Ze zijn dus niet zoals de aarde en de andere planeten bij de geboorte van de zon ontstaan.

Waarom kijken we graag naar vallende sterren?
De zon is de schepper van alle vormen van leven op aarde. Was er geen zon, dan was er geen leven. Het valt op dat er binnen de zon een transformatie plaatsvindt van materie naar licht. Door een verlies aan materie ontstaat er energie in de vorm van licht. De zon is daarmee steeds wordend, letterlijk en figuurlijk verlichtend en toekomstgericht. Wanneer je het heelal als relatief statisch beschouwt en als voorbrenger van de zon, dan kun je als beeld hanteren dat het heelal voor de vader staat en de zon voor de zoon. Let op hoe dit ook in de taal verankerd ligt. De zon en de zoon zijn taalkundig bijna hetzelfde. Hetzelfde geldt in het Engels: sun en son. Of in het Duits: Sonne en Sohn.
Wanneer je dan de diepere inwerking van het licht van de zon op het innerlijk van de mens als de geest beschouwt, kom je uit op de drieledigheid van het Christendom: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Die inwerking van de geest maakt ons licht en vrij. Maakt ons ook pas echt tot mens. Zonder oordelen en vooroordelen. Ons verbonden wetend met alles wat leeft en ademt. Met alle mensen op aarde, ongeacht ras of stand of wat dan ook. Hetgeen in het Christendom wordt gevierd met het feest van Pinksteren.
 
Wat in de zon gebeurt, een transformatie van materie in licht, gebeurt ook in wat wij de vallende sterren noemen. Ook daar wordt materie omgezet in licht. Dit te aanschouwen, geeft een moment van directe herkenning. We voelen aan dat het iets met onszelf te maken heeft. Dat wij als mens hier op aarde ook moeten proberen ons uit die beklemming
(= gevangenschap) van hebzucht, egoïsme, verslaving, oppervlakkig consumeergedrag en materialisme te bevrijden. Dat we die gevangenschap proberen om te zetten in licht in onszelf, in nuance, begrip, medeleven, compassie voor al wat leeft. Bij het zien van een vallende ster beleven we een kortstondige flits van hoop, voor onszelf, voor de toekomst. We doen wellicht een wens, voor onszelf, voor onze naasten, dat deze hoop in de toekomst praktisch gestalte kan krijgen. We lichten even zelf op.

Het zien van vallende sterren kun je zien als een geschenk uit de hemel. We herinneren ons wellicht onze diepere oorsprong. Allemaal willen wij vrij zijn van verdriet, tegenslag, ellende. Het is mogelijk dit te ontstijgen, hoe zwaar en aards ons leven ook aan ons voorbijtrekt. De kiem van licht die wij allen in ons dragen, wordt voor even ontstoken. Dit geeft hoop, dit geeft richting. Voor heel even voelen we: in de geest (= het licht) zijn we vrij en allemaal één.