Het nadeel van wetenschap beoefenen is dat er langdurig sprake kan zijn van misconcepten. Waarmee ik bedoel dat oppervlakkige inzichten als waarheid worden verkondigd, met alle gevolgen van dien.
Het voordeel van wetenschap beoefenen is dat verder onderzoek, meestal aan de hand van experimenten, deze misconcepten vroeg of laat aan de kaak stellen en nieuwe inzichten en waarheden kan laten ontstaan.
Een misconcept dat nog steeds hardnekkig is dat witte kleding in de zomer, wanneer de zon fel schijnt, verkoelender zou zijn dan zwarte kleding. Zo staat het letterlijk in de studieboeken: in een zwart T-shirt krijg je het warmer omdat zwart meer zonlicht absorbeert dan wit licht.
Dit nu is een misvatting. Het klopt dat een wit T-shirt meer zonlicht reflecteert dan een zwart T-shirt. Vandaar dat ie er wit uitziet (= alle kleuren worden teruggekaatst). Maar wat we zien is het zichtbare gebied van licht. De warmte daarentegen komt van het onzichtbare infrarode licht.
Op zich zal een zwart T-shirt (misschien) iets meer infrarood licht absorberen (daarover later meer), maar belangrijker: het zal ook meer infrarode straling van het eigen lichaam absorberen en daarna doorlaten. In een zwart T-shirt koel je dus sneller af. Een wit T-shirt reflecteert voor een groot gedeelte het infrarode licht (= warmtestraling) van het eigen lichaam. In een wit T-shirt warm je jezelf als het ware op. Vandaar dat met name vrouwen in gebieden waar het stelselmatig heet tot zeer heet is allemaal zwarte kleren dragen. In de praktijk is het gewoon koeler.
Zo’n 20 jaar geleden heb ik samen met andere docenten natuurkunde een onderzoek gedaan naar wat het snelste opwarmt, een door ons wit geverfde pot met water erin of een zwart geverfde pot met water erin. Beide werden blootgesteld aan een lamp waar een sterke bundel licht uit kwam. Om de zoveel tijd lazen we de thermometers in de potten af. Wat bleek? Het water in de wit geverfde pot bleek op het eind een hogere temperatuur te hebben dan het water in de zwarte pot.
We begrepen er in eerste instantie niets van. Het resultaat was in strijd met de theorie en ook met onze intuïtie.
We deden verder onderzoek. Op internet lazen we over eenzelfde experiment. Met hetzelfde resultaat. In de auto-industrie was het inmiddels bekend. Het gaat om de structuur van de verf, en veel minder om de kleur. Des te ribbeliger de structuur, des te meer infraroodstraling (dus warmte) kan het absorberen. Aha, dat was het dus. Onze witte verf was minder strak en egaal dan onze zwarte verf. De kleur bepaalde maar voor een heel klein gedeelte het absorptievermogen.
Een ander misconcept is het gevolg van drinken van wijn. Uit wetenschappelijk onderzoek uit de jaren negentig van de vorige eeuw bleek dat het drinken van twee glazen wijn per dag goed voor de gezondheid is. Als je dat deed functioneerde je beter, was je meer ontspannen en leefde je langer. Goed voor hart- en bloedvaten! Veel mensen gingen toen aan de wijn, met name de gepensioneerden. Ook mensen die eerder niet dronken. Het was gezond en nog lekker ook.
Het was natuurlijk te mooi om waar te zijn. Achteraf blijkt dit onderzoek door de wijnindustrie zelf te zijn gedaan. Hoewel het zich als wetenschap presenteerde, deugde het voor geen meter. Nieuw onderzoek toont aan dat alcohol gewoon vergif is. Het gebruik van alcohol vergroot de kans op hart- en vaatziekten, op kanker, op het algehele achteruitgaan van de vitaliteit. Los van alle maatschappelijke problemen die door (overmatig) gebruik van alcohol ontstaan. Het verdooft, drukt bepaalde emoties weg, laat andere negatieve juist de vrije loop. Drank maakt meer kapot dan je lief is.
Het wachten is alleen nog op campagnes die dit scherper voor het voetlicht houden. Precies zoals de rookindustrie is aangepakt. Succesvol, blijkt wel. Maar de lobby's zijn vooralsnog te sterk en te machtig. De politiek wil er niet aan. Alcoholische drank staat voor gezelligheid, kameraadschap, een vrolijk leven, is de boodschap. De reclame springt hier handig op in. Heerlijk helder Heineken. Geen lol en plezier zonder alcohol! Alsof je uit jezelf niet vrolijk kunt zijn, alsof gezelligheid kunstmatig veroverd moet worden. Alsof we in de verdoving pas onszelf kunnen zijn. Met alle uitwassen van dien.
Misconcepten
Plaats reactie