Afdrukken

 

Altijd al heilig willen zijn? Met het onomstotelijke empirisch bewijs dat je het inderdaad bent?
Het is niet moeilijk. Het enige wat je nodig hebt is een heldere ochtend, met dauw op het gras. En, vroeg je bed uit, je moet er wat voor over hebben.

Wanneer je vroeg in de ochtend met je rug naar de zon gaat staan en naar de schaduw van jezelf op het gras kijkt, zie je om de schaduw van je hoofd een lichtschijnsel. Je schaduwbeeld moet dan wel zo'n 15 meter lang zijn. Wanneer je beweegt, beweegt het lichtschijnsel rond je hoofd mee. Het is duidelijk, je hebt het aureool van een heilige!
Men noemt dit verschijnsel dan ook heiligenschijn.
Wanneer iemand anders op diezelfde ochtend met de zon in de rug naast jou staat, heeft de ander voor jou geen heiligenschijn rond zijn hoofd. Maar voor zichzelf weer wel! Je denkt dat jij de enige heilige bent, net zo goed als de ander dat denkt. Oh, misverstanden op ego-niveau!

De ontdekker van dit fenomeen, de Italiaanse kunstenaar Benvenuto Cellini, dacht dat deze lichtglans dan ook een teken was van zijn eigen genialiteit.
De verklaring voor dit verschijnsel werd pas later gevonden. Onder andere Dr. Minnaert heeft het in zijn onvolprezen De natuurkunde van 't vrije veld uitvoerig beschreven.
Wat er gebeurt is dat het licht afkomstig van de zon op een waterdruppel op het gras valt. Binnen in die waterdruppel vindt totale terugkaatsing van het licht plaats, vergelijkbaar als bij het ontstaan van een regenboog.

 

Lichtbreking in waterdruppel

 

 

     Lichtbreking bij een waterdruppel (het ontstaan van een regenboog)

 

Maar waar bij een regenboog de hoek tussen invallend licht en waarnemer zo'n 42 graden is, is deze hier bijna nul. Vandaar dat de totale terugkaatsing in de richting terug weer naar de zon plaats vindt, in de richting van jou dus, in het bijzonder van de plek waar zich jouw ogen bevinden, je hoofd. 
Dat is de reden dat het licht niet in kleuren uiteenvalt en dat je de lichtglans niet of nauwelijks rond de rest van je lichaam ziet, en zeker niet bij anderen, maar juist wel rond je eigen hoofd.
Merk op dat een fietsreflector op dezelfde manier werkt. Het licht wordt alleen teruggekaatst in de richting van de lichtbron. Van opzij zie je de reflector niet of nauwelijks.
Wanneer er geen dauwdruppels op het gras liggen, zul je de heiligenschijn niet waarnemen. De druppels moeten ook op de puntjes van het gras liggen, omdat ze van daaruit vrijelijk, zonder onderbreking van andere grassprietjes, het licht terug kunnen kaatsen. De dauwdruppels werken als spiegels en lijken daarmee op te lichten. Vergelijk dit met een kat in het donker, wiens ogen licht lijken te geven.

Om dit verschijnsel van dichtbij te zien, neem je een bolvormig glazen kolf met water. Houd dat in het zonlicht zodanig dat jouw kijkrichting bijna dezelfde is als die van het invallende licht. Zet wit papier achter de kolf (dat een waterdruppel in het groot voorstelt) en je ziet het oplichten: het licht wordt (voor een gedeelte) in dezelfde richting teruggekaatst.
Heiligenschijn, zelfs wetenschappelijk ontrafeld, blijft een boeiend fenomeen. De schaduw met een lichtglans er omheen, de voorwaarden van invallend licht en enigszins bolvormige waterdruppels die als spiegels werken. Met een vleugje fantasie ben je haast spiritueel bezig.