Het Boekenweekgeschenk van dit jaar 2025 is bij hoge uitzondering ontstaan uit een inschrijving van geanonimiseerde inzendingen. Er waren er in totaal 149, waaruit een jury De krater van Gerwin van der Werf als winnende heeft gekozen.
En wat een heerlijke novelle is het. Het gaat over een zus en twee broers die een krater, ontstaan door een meteoorinslag, in Duitsland gaan bezoeken. Dit om de depressieve 14-jarige Benjamin wat op te vrolijken. Deze is obsessief geïnteresseerd in alles wat met sterrenkunde te maken heeft. De zus is de vertelster van het verhaal.

Wat opvalt is de volstrekt naturelle stijl van vertellen. De herkenbare dialogen van pubers en adolescenten onder elkaar, de passende en vaak verrassende metaforen, de grote vaart waarin het verhaal wordt verteld. Zoveel anders dan wat ik de laatste jaren in de Nederlandse literatuur lees: bedachte verhaalconstructies, ronduit melige humor, alsof de doelgroep uit 15-jarige pubers bestaat, veel herhalingen van onbeduidende feitjes, gekunsteld taalgebruik, en bij elkaar vooral saai en nietszeggend. Als een plotloze thriller, zeg maar.
Ja, ik heb sinds lange tijd weer genoten van Nederlands proza. Alleen jammer dat het na 92 bladzijden voorbij was. Wat mij betreft was dit slechts hoofdstuk I van een boeiende reis door Europa van jongeren op zoek naar wat hen bezighoudt. Nu eindigt het in Oostenrijk, met een nogal open einde. Dat is het enige wat ik er op heb aan te merken.

Maar zoals gezegd, wat een heerlijke taal. Op elke bladzijde las ik wel iets treffends. Om blij van te worden. Zoals de oudste, Johnny, die overal verkeersborden jat om dat aan zijn verzameling thuis toe te voegen. Hilarisch, met name wanneer hij door de Duitse politie wordt aangehouden. Of de slimme Benji, die overal een wetenschappelijk antwoord op heeft. En als tussenpersoon de zus Eden, de vertelster, een beetje onzeker, maar toch doortastend genoeg om de reis naar de krater te plannen en aan haar broers voor te stellen. Hoe zij met elkaar omgaan, in alles is de taal van jongeren onder elkaar zichtbaar en herkenbaar. Benjamin die door zijn broer Johnny een kosmosseksueel wordt genoemd en toegevoegd krijgt dat deze hartstikke geil van het universum wordt. Of de opmerking over Benjamin: ‘Als je die gast in een vergelijking opneemt heb je er niet één variabele bij, dan heb je de chaostheorie in de praktijk”. Of over Nederlandse rap: “Muziek voor knulletjes die hun speelgoedtractor net hebben ingeruild voor een opgevoerde fatbike”.

Natuurlijk, in de details zijn er opmerkingen te maken. Zoals waarom ze geen oplader voor hun mobiel hebben meegenomen. Daar wordt ook niets over gezegd. Met als gevolg dat ze al gauw geen werkende telefoon tot hun beschikking hebben. Niet handig natuurlijk. En het einde dat niet echt een einde lijkt te zijn. Maar bij elkaar: hoe leuk kan lezen zijn. Sprankelend. Dit smaakt naar meer!